Gewinde | ||||||
Je nach Verwendungszweck und Standort sind weltweit unterschiedliche
Gewindearten im Einsatz. Die Unterschiede sind teilweise kaum erkennbar, da sie sich manchmal nur minimal
unterscheiden. Abgesehen von Spezialgewinden wie z. B. PG-Gewinde (Panzerrohrgewinde),
metrische Kabelverschraubung,
Elektrogewinde, usw. lassen sich die Gewinde in drei Gruppen
aufteilen: Gewinde nach DIN/ISO; Gewinde nach BS (Whitworth)
und Gewinde nach UN (USA). |
DIN-ISO 13 - metrisches ISO-Regelgewinde | |||||||||
Gewinde |
Steig- ung |
Flanken durch- messer |
Kerndurchmesser |
Gewindetiefe |
Rundung |
Kern- loch- bohrer- durch- messer |
Span- nungs- quer- schnitt in mm² | ||
Bolzen |
Mutter |
Bolzen |
Mutter | ||||||
M3 |
0,5 |
2,675 |
2,387 |
2,459 |
0,307 |
0,271 |
0,072 |
2,5 |
5,03 |
M3,5 |
0,6 |
3,110 |
2,764 |
2,850 |
0,368 |
0,325 |
0,087 |
2,9 |
6,78 |
M4 |
0,7 |
3,545 |
3,141 |
3,242 |
0,429 |
0,379 |
0,101 |
3,3 |
8,78 |
M4,5 |
0,75 |
4,013 |
3,580 |
3,688 |
0,460 |
0,406 |
0,108 |
3,7 |
11,3 |
M5 |
0,8 |
4,480 |
4,019 |
4,134 |
0,491 |
0,433 |
0,115 |
4,2 |
14,2 |
M6 |
1 |
5,350 |
4,773 |
4,917 |
0,613 |
0,541 |
0,144 |
5 |
20,1 |
M8 |
1,25 |
7,188 |
6,466 |
6,647 |
0,767 |
0,677 |
0,180 |
6,8 |
36,6 |
M10 |
1,5 |
9,026 |
8,160 |
8,376 |
0,920 |
0,812 |
0,217 |
8,5 |
58,0 |
M12 |
1,75 |
10,863 |
9,853 |
10,106 |
1,074 |
0,947 |
0,253 |
10,2 |
84,3 |
M14 |
2 |
12,701 |
11,546 |
11,835 |
1,227 |
1,083 |
0,289 |
12 |
115 |
M16 |
2 |
14,701 |
13,546 |
13,835 |
1,227 |
1,083 |
0,289 |
14 |
157 |
M18 |
2,5 |
16,376 |
14,933 |
15,294 |
1,534 |
1,353 |
0,361 |
15,5 |
193 |
M20 |
2,5 |
18,376 |
16,933 |
17,294 |
1,534 |
1,353 |
0,361 |
17,5 |
245 |
M22 |
2,5 |
20,376 |
18,933 |
19,294 |
1,534 |
1,353 |
0,361 |
19,5 |
303 |
M24 |
3 |
22,051 |
20,319 |
20,752 |
1,840 |
1,624 |
0,433 |
21 |
353 |
M27 |
3 |
25,051 |
23,319 |
23,752 |
1,840 |
1,624 |
0,433 |
24 |
459 |
M30 |
3,5 |
27,727 |
25,706 |
26,211 |
2,147 |
1,894 |
0,505 |
26,5 |
561 |
M33 |
3,5 |
30,727 |
28,706 |
29,211 |
2,147 |
1,894 |
0,505 |
29,5 |
694 |
M36 |
4 |
33,402 |
31,093 |
31,670 |
2,454 |
2,165 |
0,577 |
32 |
817 |
M39 |
4 |
36,402 |
34,093 |
34,670 |
2,454 |
2,165 |
0,577 |
35 |
976 |
M42 |
4,5 |
39,077 |
36,479 |
37,129 |
2,760 |
2,436 |
0,650 |
37,5 |
1121 |
M45 |
4,5 |
42,077 |
39,479 |
40,129 |
2,760 |
2,436 |
0,650 |
40,5 |
1306 |
M48 |
5 |
44,752 |
41,866 |
42,587 |
3,067 |
2,706 |
0,722 |
43 |
1473 |
M52 |
5 |
48,752 |
45,866 |
46,587 |
3,067 |
2,706 |
0,722 |
47 |
1758 |
M56 |
5,5 |
52,428 |
49,252 |
50,046 |
3,374 |
2,977 |
0,794 |
50,5 |
2030 |
M60 |
5,5 |
56,428 |
53,252 |
54,046 |
3,374 |
2,977 |
0,794 |
55 |
2362 |
Metrisches ISO-Feingewinde DIN 13 Bl. 1 | |||||||||
Gewinde |
Steigung |
Mutter-Kerndurchmesser |
Kernlochdurchmesser | ||||||
M2x0,25 |
0,25 mm |
|
1,75 mm | ||||||
M2,5x0,35 |
0,35 mm |
|
2,15 mm | ||||||
M2,6x0,35 |
0,35 mm |
|
2,25 mm | ||||||
M3x0,35 |
0,35 mm |
|
2,65 mm | ||||||
M4x0,35 |
0,35 mm |
|
3,65 mm | ||||||
M4x0,5 |
0,5 mm |
|
3,5 mm | ||||||
M5x0,5 |
0,5 mm |
|
4,5 mm | ||||||
M6x0,5 |
0,5 mm |
|
5,5 mm | ||||||
M6x0,75 |
0,75 mm |
|
5,2 mm | ||||||
M7x0,75 |
0,75 mm |
|
6,2 mm | ||||||
M8x0,5 |
0,5 mm |
|
7,5 mm | ||||||
M8x0,75 |
0,75 mm |
|
7,2 mm | ||||||
M8x1 |
1,0 mm |
|
7,0 mm | ||||||
M9x1 |
1,0 mm |
|
8,0 mm | ||||||
M10x0,75 |
0,75 mm |
|
9,2 mm | ||||||
M10x1 |
1,0 mm |
|
9,0 mm | ||||||
M10x1,25 |
1,25 mm |
|
8,8 mm | ||||||
M11x1 |
1,0 mm |
|
10,0 mm | ||||||
M12x1 |
1,0 mm |
|
11,0 mm | ||||||
M12x1,25 |
1,25 mm |
|
10,8 mm | ||||||
M12x1,5 |
1,5 mm |
|
10,5 mm | ||||||
M14x1 |
1,0 mm |
|
13,0 mm | ||||||
M14x1,25 |
1,25 mm |
|
12,8 mm | ||||||
M14x1,5 |
1,5 mm |
|
12,5 mm | ||||||
M15x1 |
1,0 mm |
|
14,0 mm | ||||||
M15x1,5 |
1,5 mm |
|
13,5 mm | ||||||
M16x1 |
1,0 mm |
|
15,0 mm | ||||||
M16x1,5 |
1,5 mm |
|
14,5 mm | ||||||
M18x1 |
1,0 mm |
|
17,0 mm | ||||||
M18x1,5 |
1,5 mm |
|
16,5 mm | ||||||
M18x2 |
2,0 mm |
|
16,0 mm | ||||||
M20x1 |
1,0 mm |
|
19,0 mm | ||||||
M20x1,5 |
1,5 mm |
|
18,5 mm | ||||||
M20x2 |
2,0 mm |
|
18,0 mm | ||||||
M22x1 |
1,0 mm |
|
21,0 mm | ||||||
M22x1,5 |
1,5 mm |
|
20,5 mm | ||||||
M22x2 |
2,0 mm |
|
20,0 mm | ||||||
M24x1,5 |
1,5 mm |
|
22,5 mm | ||||||
M24x2 |
2,0 mm |
|
22,0 mm | ||||||
M25x1,5 |
1,5 mm |
|
23,5 mm | ||||||
M26x1,5 |
1,5 mm |
|
24,5 mm | ||||||
M27x1,5 |
1,5 mm |
|
25,5 mm | ||||||
M27x2 |
2,0 mm |
|
25,0 mm | ||||||
M28x1,5 |
1,5 mm |
|
26,5 mm | ||||||
M30x1,0 |
1,0 mm |
|
29,0 mm | ||||||
M30x1,5 |
1,5 mm |
|
28,5 mm | ||||||
M30x2 |
2,0 mm |
|
28,0 mm | ||||||
M32x1,5 |
1,5 mm |
|
30,5 mm | ||||||
M33x1,5 |
1,5 mm |
|
31,5 mm | ||||||
M33x2 |
2,0 mm |
|
31,0 mm | ||||||
M34x1,5 |
1,5 mm |
|
32,5 mm | ||||||
M35x1,5 |
1,5 mm |
|
33,5 mm | ||||||
M36x1,5 |
1,5 mm |
|
34,5 mm | ||||||
M36x2 |
2,0 mm |
|
34,0 mm | ||||||
M36x3 |
3,0 mm |
|
33,0 mm | ||||||
M38x1,5 |
1,5 mm |
|
36,5 mm | ||||||
M39x2 |
2,0 mm |
|
37,0 mm | ||||||
M39x3 |
3,0 mm |
|
36,0 mm | ||||||
M40x1,5 |
1,5 mm |
|
38,5 mm | ||||||
M42x2 |
2,0 mm |
|
40,0 mm | ||||||
M42x3 |
3,0 mm |
|
39,0 mm | ||||||
M45x1,5 |
1,5 mm |
|
43,5 mm | ||||||
M45x2 |
2,0 mm |
|
43,0 mm | ||||||
M48x1,5 |
1,5 mm |
|
46,5 mm | ||||||
M48x3 |
3,0 mm |
|
45,0 mm | ||||||
M50x1,5 |
1,5 mm |
|
48,5 mm | ||||||
M52x2 |
2,0 mm |
|
50,0 mm |
Gewinde |
Gänge |
Außendurchmesser |
Kernlochdurchmesser in mm | ||
inch |
mm |
Bolzen |
Mutter | ||
N1-64 |
64 |
|
1,85 |
1,55 |
1,58 |
N2-56 |
56 |
|
2,18 |
1,85 |
1,87 |
N3-48 |
48 |
|
2,51 |
2,10 |
2,14 |
N4-44 |
44 |
|
2,84 |
2,35 |
2,38 |
N5-40 |
40 |
|
3,18 |
2,65 |
2,70 |
N6-32 |
32 |
|
3,50 |
2,85 |
2,90 |
N8-32 |
32 |
|
4,17 |
3,50 |
3,53 |
N10-24 |
24 |
|
4,83 |
3,90 |
3,95 |
N12-24 |
24 |
|
5,49 |
4,50 |
4,59 |
1/4"-20 |
20 |
1/4" |
6,35 |
5,10 |
5,25 |
5/16"-18 |
18 |
5/16" |
7,94 |
6,60 |
6,68 |
3/8"-16 |
16 |
3/8" |
9,53 |
8,00 |
8,08 |
7/16"-14 |
14 |
7/16" |
11,11 |
9,40 |
9,44 |
1/2"-13 |
13 |
1/2" |
12,70 |
10,80 |
10,88 |
9/16"-12 |
12 |
9/16" |
14,23 |
12,20 |
12,30 |
5/8"-11 |
11 |
5/8" |
15,88 |
13,50 |
13,69 |
3/4"-10 |
10 |
3/4" |
19,05 |
16,50 |
16,62 |
7/8"-9 |
9 |
7/8" |
22,23 |
19,50 |
19,52 |
1"-8 |
8 |
1" |
25,40 |
22,25 |
22,34 |
1 1/8"-7 |
7 |
1 1/8" |
28,57 |
25,00 |
25,08 |
1 1/4"-7 |
7 |
1 1/4" |
31,75 |
28,00 |
28,26 |
1 3/8"-6 |
6 |
1 3/8" |
34,92 |
30,75 |
30,85 |
1 1/2"-6 |
6 |
1 1/2" |
38,10 |
34,00 |
34,03 |
1 3/4"-5 |
5 |
1 3/4" |
44,45 |
39,50 |
39,56 |
2"-4 1/2 |
4,5 |
2" |
50,80 |
45,00 |
45,37 |
2 1/4"-4 1/2 |
4,5 |
2 1/4" |
57,15 |
51,50 |
51,72 |
2 1/2"-4 |
4 |
2 1/2" |
63,50 |
57,25 |
57,39 |
2 3/4"-4 |
4 |
2 3/4" |
69,85 |
63,50 |
63,74 |
3"-4 |
4 |
3" |
76,2 |
70,00 |
70,09 |
3 1/4"-4 |
4 |
3 1/4" |
82,55 |
76,20 |
76,44 |
3 1/2"-4 |
4 |
3 1/2" |
88,9 |
82,60 |
82,79 |
3 3/4"-4 |
4 |
3 3/4" |
95,25 |
88,90 |
89,14 |
4"-4 |
4 |
4" |
101,6 |
95,25 |
95,48 |
Gewinde |
Gänge |
Außendurchmesser |
Kernlochdurchmesser in mm | ||
inch |
mm |
Bolzen |
Mutter | ||
0-80 |
80 |
|
1,52 |
1,25 |
1,30 |
1-72 |
72 |
|
1,85 |
1,55 |
1,61 |
2-64 |
64 |
|
2,18 |
1,90 |
1,91 |
3-56 |
56 |
|
2,51 |
2,15 |
2,19 |
4-48 |
48 |
|
2,84 |
2,40 |
2,45 |
5-44 |
44 |
|
3,17 |
2,70 |
2,74 |
6-40 |
40 |
|
3,50 |
2,95 |
3,01 |
8-36 |
36 |
|
4,16 |
3,50 |
3,59 |
10-32 |
32 |
|
4,82 |
4,10 |
4,16 |
1/4"-28 |
28 |
1/4" |
6,35 |
5,50 |
5,56 |
5/16"-24 |
24 |
5/16" |
7,94 |
6,90 |
6,99 |
3/8"-24 |
24 |
3/8" |
9,53 |
8,50 |
8,56 |
7/16"-20 |
20 |
7/16" |
11,11 |
9,90 |
9,94 |
1/2"-20 |
20 |
1/2" |
12,70 |
11,50 |
11,52 |
9/16"-18 |
18 |
9/16" |
14,23 |
12,90 |
12,97 |
5/8"-18 |
18 |
5/8" |
15,88 |
14,50 |
14,55 |
3/4"-16 |
16 |
3/4" |
19,05 |
17,50 |
17,54 |
7/8"-14 |
14 |
7/8" |
22,23 |
20,40 |
20,49 |
1"-12 |
12 |
1" |
25,40 |
23,25 |
23,36 |
1 1/8"-12 |
12 |
1 1/8" |
28,57 |
26,50 |
26,54 |
1 1/4"-12 |
12 |
1 1/4" |
31,75 |
29,50 |
29,71 |
1 3/8"-12 |
12 |
1 3/8" |
34,92 |
32,75 |
32,89 |
1 1/2"-12 |
12 |
1 1/2" |
38,10 |
36,00 |
36,06 |
Außendurchmesser d = D |
Gewinde |
Gänge |
Außen- |
Kernloch- |
Flanken- |
Gewinde- |
Kern- |
1/4" |
20 |
6,35 |
4,72 |
5,54 |
0,813 |
17,5 |
5/16" |
18 |
7,94 |
6,13 |
7,03 |
0,904 |
29,5 |
3/8" |
16 |
9,53 |
7,49 |
8,51 |
1,017 |
44,1 |
1/2" |
12 |
12,70 |
9,99 |
11,35 |
1,355 |
78,4 |
5/8" |
11 |
15,88 |
12,92 |
14,40 |
1,479 |
131,0 |
3/4" |
10 |
19,05 |
15,80 |
17,42 |
1,627 |
196,0 |
7/8" |
9 |
22,23 |
18,61 |
20,42 |
1,807 |
272,0 |
1" |
8 |
25,4 |
21,34 |
23,37 |
2,033 |
358,0 |
1 1/4" |
7 |
31,75 |
27,10 |
29,43 |
2,324 |
577 |
1 1/2" |
6 |
38,10 |
32,68 |
35,39 |
2,711 |
839 |
1 3/4" |
5 |
44,45 |
37,95 |
41,20 |
3,253 |
1131 |
2" |
4 1/2 |
50,80 |
43,57 |
47,19 |
3,614 |
1491 |
2 1/4" |
4 |
57,15 |
49,02 |
53,09 |
4,066 |
1886 |
2 1/2" |
4 |
63,50 |
55,37 |
59,44 |
4,066 |
2408 |
3" |
3 1/2 |
76,20 |
66,91 |
72,56 |
4,647 |
3516 |
3 1/2" |
3 1/4 |
88,90 |
78,89 |
83,89 |
5,000 |
4888 |
Das Whitworth-Rohrgewinde nach DIN ISO 228-1 (z. B.: G1½) ist ein zylindrisches Innen- und Außengewinde für nicht im Gewinde dichtende Verbindungen. Das Rohrgewinde nach DIN 2999 (z. B.: R2½) ist im Gewinde dichtend, aufgrund eines zylindrischen Innengewindes und eines kegeligen Außengewindes mit einer Steigung 1:16. Es wird verwendet an Armaturen, Gewinderohren, Gewindeflanschen, Fittings usw. | |
Zylindrisches Innengewinde |
Kegeliges Außengewinde (Kegel 1:16) |
Außendurchmesser d = D Kerndurchmesser d1 = D1 = d - 1,28 P | |
Flankendurchmesser d2 = D2 = d - 0,640 P Flankenwinkel = 55° | |
Steigung P = 25,4/Z Gewindetiefe h1 = H1 = 0,640 P Rundung R = 0,137 P |
DIN ISO 228-1 |
DIN 2999 |
DIN 2999 |
Gänge |
Außen- |
Kernloch- |
Flanken- |
Steigung |
Gewinde- |
Abstand der |
G1/16 |
R1/16 |
Rp1/16 |
28 |
7,72 |
6,56 |
7,14 |
0,91 |
0,58 |
4,0 |
G 1/8 |
R 1/8 |
Rp 1/8 |
28 |
9,73 |
8,57 |
9,15 |
0,91 |
0,58 |
4,0 |
G ¼ |
R ¼ |
Rp ¼ |
19 |
13,16 |
11,45 |
12,30 |
1,34 |
0,86 |
6,0 |
G 3/8 |
R 3/8 |
Rp 3/8 |
19 |
16,66 |
14,95 |
15,81 |
1,34 |
0,86 |
6,4 |
G ½ |
R ½ |
Rp ½ |
14 |
20,96 |
18,63 |
19,79 |
1,81 |
1,16 |
8,2 |
G ¾ |
R ¾ |
Rp ¾ |
14 |
26,44 |
24,12 |
25,28 |
1,81 |
1,16 |
9,5 |
G 1 |
R 1 |
Rp 1 |
11 |
33,25 |
30,29 |
31,77 |
2,31 |
1,48 |
10,4 |
G 1¼ |
R 1¼ |
Rp 1¼ |
11 |
41,91 |
38,95 |
40,43 |
2,31 |
1,48 |
12,7 |
G 1½ |
R 1½ |
Rp 1½ |
11 |
47,80 |
44,85 |
46,32 |
2,31 |
1,48 |
12,7 |
G 2 |
R 2 |
Rp 2 |
11 |
59,61 |
56,66 |
58,14 |
2,31 |
1,48 |
15,9 |
G 2½ |
R 2½ |
Rp 2½ |
11 |
75,18 |
72,23 |
73,71 |
2,31 |
1,48 |
17,5 |
G 3 |
R 3 |
Rp 3 |
11 |
87,88 |
84,93 |
86,41 |
2,31 |
1,48 |
20,6 |
G 4 |
R 4 |
Rp 4 |
11 |
113,03 |
110,07 |
111,55 |
2,31 |
1,48 |
25,4 |
G 5 |
R 5 |
Rp 5 |
11 |
138,43 |
135,37 |
136,95 |
2,31 |
1,48 |
28,6 |
G 6 |
R 6 |
Rp 6 |
11 |
163,83 |
160,87 |
162,35 |
2,31 |
1,48 |
28,6 |
Stahlpanzerrohrgewinde (PG-Gewinde) | ||||||
Das bekannte PG-System wurde auf das international gebräuchliche metrische System umgestellt. Grundlage für die Umstellung von Kabelverschraubungen, Rohren und Gehäusen ist die internationale metrische Maßnorm DIN EN 60423. Die Reihe PG7 bis PG48 wird durch die metrische Reihe M12 bis M63 ersetzt. | ||||||
|
Gewinde |
Steigung |
Gänge |
Außen- |
Kernloch- |
Bohrung |
Gewindetiefe |
Pg7 |
1,27 |
20 |
12,5 |
11,28 |
13,0 - 0,2 |
0,61 |
Pg9 |
1,41 |
18 |
15,2 |
13,86 |
15,7 - 0,2 |
0,67 |
Pg11 |
1,41 |
18 |
18,6 |
17,26 |
19,0 - 0,2 |
0,67 |
Pg13,5 |
1,41 |
18 |
20,4 |
19,06 |
21,0 - 0,2 |
0,67 |
Pg16 |
1,41 |
18 |
22,5 |
21,16 |
23,0 - 0,2 |
0,67 |
Pg21 |
1,56 |
16 |
28,3 |
26,78 |
28,8 - 0,2 |
0,76 |
Pg29 |
1,56 |
16 |
37,0 |
35,48 |
37,5 - 0,3 |
0,76 |
Pg36 |
1,56 |
16 |
47,0 |
45,48 |
47,5 - 0,3 |
0,76 |
Pg42 |
1,56 |
16 |
54,0 |
52,48 |
54,5 - 0,3 |
0,76 |
Pg48 |
1,56 |
16 |
59,3 |
57,78 |
59,8 - 0,3 |
0,76 |
Metrische Kabelverschraubungen | |||||||||
|
Gewinde |
Steigung |
Außendurchmesser |
Bohrungsdurchmesser |
Kernlochdurchmesser |
M12 x 1,5 |
1,5 |
12,0 mm |
12,3 - 0,2 mm |
10,6 mm |
M16 x 1,5 |
1,5 |
16,0 mm |
16,3 - 0,2 mm |
14,6 mm |
M20 x 1,5 |
1,5 |
20,0 mm |
20,3 - 0,2 mm |
18,6 mm |
M25 x 1,5 |
1,5 |
25,0 mm |
25,3 - 0,2 mm |
23,6 mm |
M32 x 1,5 |
1,5 |
32,0 mm |
32,3 - 0,2 mm |
30,6 mm |
M40 x 1,5 |
1,5 |
40,0 mm |
40,4 - 0,3 mm |
38,6 mm |
M50 x 1,5 |
1,5 |
50,0 mm |
50,4 - 0,3 mm |
48,6 mm |
M63 x 1,5 |
1,5 |
63,0 mm |
63,4 - 0,3 mm |
61,6 mm |
Elektrogewinde | |||||||
Gewinde |
Steigung |
Gänge |
Außendurchmesser |
Kernlochdurchmesser |
Rundung | ||
Bolzen |
Mutter |
Bolzen |
Mutter | ||||
E14 |
2,82 |
9 |
13,8 |
14,1 |
12,1 |
12,5 |
0,822 |
E16 |
2,5 |
10 |
15,9 |
16,2 |
14,4 |
14,6 |
0,708 |
E18 |
3 |
8,5 |
18,4 |
18,7 |
16,7 |
17,1 |
0,875 |
E27 |
3,63 |
7 |
26,3 |
26,7 |
24,1 |
24,5 |
1,025 |
E33 |
4,23 |
6 |
33,4 |
33,9 |
30,3 |
30,8 |
1,187 |
NPT-Gewinde nach ASA B2.1-1945 | |||||||
Gewinde |
Steigung |
Außendurchmesser |
Bohrung | ||||
NPT 1/4" |
1,41 |
13,7 |
14,1 - 0,2 | ||||
NPT 3/8" |
1,41 |
17,1 |
17,4 - 0,2 | ||||
NPT 1/2" |
1,81 |
21,3 |
21,6 - 0,2 | ||||
NPT 3/4" |
1,81 |
26,7 |
27,0 - 0,2 | ||||
NPT 1" |
2,21 |
33,4 |
33,7 - 0,2 | ||||
NPT 1 1/4" |
2,21 |
42,2 |
42,5 - 0,2 | ||||
NPT 1 1/2" |
2,21 |
48,3 |
48,7 - 0,2 | ||||
NPT 2" |
2,21 |
60,3 |
60,7 - 0,2 |
Fachlexikon der Mechatronik © 2006 Erich Käser. Alle Rechte vorbehalten. |